چگونه خمیر سیلیکون به درستی روی CPU بزنیم؟
اگر تا حالا اسمبل سیستم انجام دادی یا حتی فقط کولر CPU رو تعویض کردی، حتماً با واژه‌ی خمیر سیلیکون (Thermal Paste) برخورد داشتی. این ماده‌ی ساده و کوچک، نقش بسیار مهمی در عملکرد و سلامت سیستم داره؛ اما متأسفانه خیلی‌ها اهمیتش رو دست‌کم می‌گیرن یا روش استفاده‌ی درستش رو بلد نیستن.
خمیر سیلیکون در واقع رابط انتقال حرارت بین پردازنده (CPU) و هیت‌سینک یا خنک‌کننده‌ست. چون سطح پردازنده و کولر کاملاً صاف نیست و بین‌شون فضای خالی می‌مونه، خمیر کمک می‌کنه این فضاها پر بشه و گرما راحت‌تر منتقل بشه. اگر این کار به‌درستی انجام نشه، سیستم داغ می‌کنه، فن دائم روی دور بالا کار می‌کنه و حتی ممکنه پردازنده آسیب ببینه یا اتوماتیک خاموش بشه.
بنابراین، چه یک کاربر حرفه‌ای باشی، چه تازه‌کار، لازمه بدونی چقدر و چگونه باید خمیر سیلیکون بزنی تا از بیشترین کارایی و بهترین دمای ممکن برخوردار شی.
۱۰ اشتباه رایج هنگام اسمبل کردن سیستم کامپیوتری (و چطور ازشون جلوگیری کنیم؟
1. نزدن یا اشتباه زدن خمیر سیلیکون
نداشتن خمیر یا استفاده‌ی زیاد/کم از اون، باعث داغ شدن CPU و کاهش عمرش می‌شه.
✅ راه‌حل: از خمیر باکیفیت استفاده کن و به اندازه‌ی یک نخود وسط CPU بزن.
2. نصب اشتباه رم (RAM)
خیلی از کاربران رم رو درست جا نمی‌زنن یا توی اسلات اشتباهی می‌ذارن.
✅ راه‌حل: راهنمای مادربرد رو بررسی کن و رم‌ها رو در اسلات‌های توصیه‌شده (مثل A2 و B2) نصب کن.
3. اتصال ندادن کابل‌های پاور یا اشتباه وصل کردن‌شون
فراموش کردن کابل 8 پین CPU یا وصل نکردن برق به کارت گرافیک از رایج‌ترین اشتباهاته.
✅ راه‌حل: بعد از نصب کامل، همه کابل‌ها رو دوباره بررسی کن؛ مخصوصاً CPU Power و GPU Power.
4. تراز نبودن کولر CPU
اگه کولر درست ننشینه روی CPU، گرما درست منتقل نمی‌شه.
✅ راه‌حل: پیچ‌ها رو ضربدری و به‌تدریج سفت کن تا فشار یکنواخت وارد بشه.
5. نصب نکردن فاصله‌دهنده (Standoff) زیر مادربرد
نبود این فاصله‌دهنده‌ها باعث اتصالی و احتمالاً سوختن مادربرد می‌شه!
✅ راه‌حل: مطمئن شو که تمام پیچ‌های پایه روی کیس نصب شدن قبل از قرار دادن مادربرد.
6. کار نکردن فن‌ها یا چرخش برعکس airflow
بعضی‌ها فن‌ها رو برعکس نصب می‌کنن و جریان هوا مختل می‌شه.
✅ راه‌حل: دقت کن یک فن باید هوا رو وارد کنه (جلوی کیس)، و دیگری خارج (عقب/بالا).
7. استفاده از پاور بی‌کیفیت
پاور ضعیف یا تقلبی ممکنه به تمام سیستم آسیب بزنه.
✅ راه‌حل: از پاور برند و با توان واقعی استفاده کن. وات کافی رو طبق قطعات سیستم انتخاب کن.
8. مدیریت کابل ضعیف
کابل‌های پخش و نامرتب نه‌تنها زشتن، بلکه مانع جریان هوا می‌شن.
✅ راه‌حل: کابل‌ها رو با بست کمری مرتب کن و از پشت کیس عبور بده.
9. نداشتن برنامه‌ریزی قبل از شروع
بدون برنامه پیش رفتن، باعث دوباره‌کاری و حتی آسیب می‌شه.
✅ راه‌حل: قبل از شروع، همه قطعات رو بررسی و ترتیب نصب رو مشخص کن.
10. استفاده نکردن از راهنمای مادربرد یا قطعات
خیلی‌ها از سر عجله راهنماها رو نمی‌خونن.
✅ راه‌حل: راهنمای مادربرد، کیس و کولر رو حتماً یه‌بار دقیق بخون. اطلاعات مفیدی داره!
برای مطالعه‌ی بیشتر و مشاهده‌ی روش‌های مختلف زدن خمیر سیلیکون روی CPU، می‌تونی راهنمای کامل سایت Tom’s Hardware رو از اینجا مطالعه کنی.
چگونه خمیر سیلیکون قبلی را به‌درستی پاک کنیم؟
اگر داری کولر قبلی رو باز می‌کنی یا CPU را تعویض می‌کنی، اول باید خمیر قدیمی رو کامل پاک کنی. چون اگر خمیر خشک‌شده یا تیکه‌تیکه روی سطح بمونه، انتقال حرارت خوب انجام نمی‌شه و ممکنه به CPU آسیب برسه.
مراحل پاک کردن خمیر قدیمی:
- سیستم را خاموش کن و برق را کامل جدا کن.
- کولر CPU را با دقت باز کن.
- با دستمال میکروفایبر یا پنبه‌ی بدون پرز، سطح CPU را پاک کن.
- برای پاک‌سازی کامل، از الکل ایزوپروپیل ۹۰٪ یا بیشتر استفاده کن.
- اجازه بده CPU و سطح کولر کاملاً خشک بشه.
اشتباهات رایج در زدن خمیر سیلیکون:
حتی حرفه‌ای‌ها هم گاهی اشتباه می‌کنن! این لیست، مهم‌ترین خطاهاییه که باید ازشون دوری کنی:
- زدن مقدار زیاد خمیر: باعث بیرون‌زدگی و کاهش انتقال حرارت می‌شه.
- زدن مقدار خیلی کم: بعضی جاها از CPU پوشش داده نمی‌شه.
- پخش کردن دستی خمیر با انگشت یا کارت: ممکنه حباب هوا ایجاد کنه.
- استفاده از خمیر قدیمی یا خشک‌شده: کارایی خنک‌سازی رو نابود می‌کنه.
- تکون دادن کولر بعد از نصب: پخش خمیر رو به‌هم می‌زنه.
بهترین برندهای خمیر سیلیکون در بازار ایران (2025)
برای نتیجه بهتر، خمیرهای باکیفیت استفاده کن. چند نمونه خوب:
- Arctic MX-4: عالی برای گیم و استفاده عمومی ، ماندگاری بالا
- Thermal Grizzly Kryonaut: مخصوص اورکلاک و سیستم‌های حرفه‌ای
- DeepCool Z5: اقتصادی و قابل قبول برای کاربران معمولی
- Noctua NT-H1: متعادل، با کیفیت بالا و استفاده آسان
نتیجه‌گیری:
خمیر سیلیکون شاید به نظر جزئی و ساده برسه، اما تأثیر بزرگی روی دمای CPU، طول عمر سیستم و پایداری عملکرد داره. اگه این کار رو اصولی انجام بدی، می‌تونی با خیال راحت از سیستم‌ت توی گیم، تدوین یا کارهای سنگین استفاده کنی — بدون نگرانی از دمای بالا یا افت عملکرد.
